କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ୨୦୨୫ରେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣ : ଏକ ଅନୁଧ୍ୟାନ

ଏସ୍‌.ଆଇ.ପି.ଡି.ଏ. ବା ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅଧିକାର ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ, ୨୦୧୬ର ବଜେଟ୍ ୨୦୨୦-୨୧ରେ ୨୫୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିବା ବେଳେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ୧୧୫ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ସାମାଜିକ କର୍ମୀଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହୋଇଛି । ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତାଭିମୁଖୀ ଏହା ଏକ ବହୁମୁଖୀ ଯୋଜନା, ଯେଉଁଥିରେ ସୁଗମ ଭାରତ ଅଭିଯାନ ଭଳି ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାଦାନ ରହିଛି ଯାହା ସୁଗମ୍ୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି, ଭିନ୍ନକ୍ଷମଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅନଲାଇନ୍ ପାଠାଗାର ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ବୃତ୍ତି ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ମଧ୍ୟରୁ ସମ୍ଭବତଃ ଏସଆଇପିଡିଏ କୁ କ୍ରମାଗତ ବଜେଟ୍ ହ୍ରାସ ପାଣ୍ଠିର ଅଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁଁ ପାଣ୍ଠି ଆବଣ୍ଟନ କମ୍ ହୋଇଛି । ଏହା ଆମକୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରମୁଖ ସମସ୍ୟା ଆଡକୁ ନେଇଯାଏ ଯାହା ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ଗୁଡ଼ିକରେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବଜେଟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ । ବଜେଟ୍ ଆବଣ୍ଟନ କେବଳ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଅର୍ଥକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବାର ସରକାରଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କୁ ସୂଚାଇଥାଏ ଯାହା ବାସ୍ତବ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରେ କିମ୍ବା ହୋଇନପାରେ । ଭିନ୍ନକ୍ଷମଙ୍କ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟରୁ ବଜେଟ୍ ଆବଣ୍ଟନର ପ୍ରକୃତ ଉପଯୋଗ ନିରାଶାଜନକ ବୋଲି ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ୨୦୨୦-୨୦୨୧ରେ ପ୍ରାୟ ୬୪% ପାଣ୍ଠି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇନଥିବା ବେଳେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଏହା ୮୬% ଏବଂ ୭୯%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ୨୦୨୩-୨୦୨୪ରେ ୯୩% ପାଣ୍ଠି ଅବ୍ୟବହୃତ ରହିଥିଲା ।

୨୦୨୦-୨୦୨୧ରେ ଏସଆଇପିଡିଏ ପାଇଁ ପାଣ୍ଠିର ଅଭାବ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂସଦୀୟ ସ୍ଥାୟୀ କମିଟି ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ସଶକ୍ତୀକରଣ ବିଭାଗକୁ ପଚରାଉଚରା କରିବା ପରେ ଏହି ଅବ୍ୟବହୃତ ପାଣ୍ଠି ବ୍ୟବଧାନର ବାସ୍ତବତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇଥିଲା । ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଉତ୍ତରରେ କୁହାଯାଇଥିଲା, କୋଭିଡ୍ ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ବାଧା ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଅବହେଳା । କିନ୍ତୁ ୨୦୨୫ରେ ଏହି ଦୁଇଟି କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ସତ ନୁହେଁ । ବିଡ଼ମ୍ବନାର ବିଷୟ ହେଉଛି, ପାଣ୍ଠିର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସମୁଚିତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ବଜେଟ୍ ହ୍ରାସ କରି ଏହି ସମସ୍ୟାର ମୁକାବିଲା କରାଯାଉଛି ।

ସରକାରୀ-ଘରୋଇ ଭାଗିଦାରୀରେ ଅନେକ ସରକାରୀ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବେଳେ ଜଣେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ କର୍ମୀ ନାମ ଗୋପନ ରଖିବା ସର୍ତ୍ତରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏନଜିଓ ଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଏହି ପାଣ୍ଠିର ସଠିକ ଉପଯୋଗ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହେବାର ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କାରଣ ହୋଇପାରେ । ଭିନ୍ନକ୍ଷମଙ୍କ ପାଇଁ ପେନସନ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି, ମାତ୍ର ୩.୮% ଲୋକଙ୍କୁ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି (ପୁରୁଣା ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ), ତାହା ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମାରେଖା ତଳେ ଥିବା ଲୋକ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ୮୦% କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅଛନ୍ତି । ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ପେନସନ୍ ଯୋଜନା ଜରିଆରେ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିବା ଏହି ରାଶି ଜଣେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମାସିକ ମାତ୍ର ୩୦୦ ଟଙ୍କା ମିଳେ, ଯାହା କି ଭରଣପୋଷଣ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।

ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖିଲେ ଏହି ପରିମାଣ ପ୍ରାୟତଃ ଅର୍ଥହୀନ ଏବଂ ୨୦୧୨ ପରଠାରୁ ସ୍ଥିର ରହିଛି । ପେନସନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟି ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଯୋଜନାରେ ବଜେଟ୍ ଆବଣ୍ଟନ ୨୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ରହିଛି, ଯାହା କି ଗତବର୍ଷ ଭଳି । ଏଠାରେ କହିବା ଅନାବଶ୍ୟକ ଯେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମତା ସହ ବଞ୍ଚୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବିକା ନିର୍ବାହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ବିନା ଭିନ୍ନକ୍ଷମତାରେ ବଞ୍ଚୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଖର୍ଚ୍ଚ ତୁଳନାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ । ଏହି ଦିଗରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିକାର ପ୍ରତି କ୍ରମଶଃ ପ୍ରଭାଭିତ ହେବାର ପ୍ରବଣତା ବୃଦ୍ଧି, ଅଣସଂକ୍ରାମକ ରୋଗର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ, ବ୍ୟୟବହୁଳ ସହାୟକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଏବଂ ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଅଣଉପଲବ୍ଧ ବୀମା ଯୋଜନା ଏହି ଚିତ୍ରକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଥାଏ ।